Wararka Soomaalida
Beesha caalamka oo DFS faray in la qabto doorasho waqtigeeda ku dhacda
War Saxaafadeed ka soo baxay beesha caalamka ayaa waxaa lagu faray madaxda dowladda federaalka Soomaaliya inay sameeyaan doorasho waqtigeeda ku dhacda sanadka 2020/2021-ka markii lagaaro.
Warkan ka soo baxay beesha caalamka ayaa wuxuu ka kooban yahay 11 qodob.
Shirka Madasha Iskaashiga Soomaaliya ee 2-dii October ayay dowladda Federaalka go’aansatay in ay dhaqan galiso sharciga doorashada iyo sharciga xisbiyada siyaasadeed ee la baddalay intii ka horreysa bisha December 2019.
Dowladdu waxa ay sii ballaarisay in ay ku darto ugu yaraan boqolkiiba 30 qoondada ugu yar ee mataleynta haweenka baarlamaanka ballanqaadyo la sameeyay ka hor wareegii hore ee doorashada in la dejiyo qorshiyaal amni oo lagu oggolaanayo in si ballaaran looga qayb qaato tirada codbixinta suurtogalka ah iyo in lagu soo gabagabeeyo geedi socodka doorashada kuna saleysan aaminaad si nabad galyo ah udhacda doorasho hal qof iyo hal cod isla markaana ku salaysan doorasho xor iyo xalaal ah dhamaadka 2020 / horraanta 2021.
Howlahan ayaa waxay ku saleysan yihiin ballanqaadyo muddo dheer qaatay oo ay sameeyeen hoggaamiyaal fara badan oo Soomaaliyeed iyo in la qabto doorasho toos ah hal qof iyo hal cod doorashooyinka 2020/21-ka isla markaana ah wada ogol laga yahay.
Maalmihii la soo dhaafay, saaxiibada caalamka waxay wada-tashiyo la yeesheen Gudiga doorashooyinka Madaxa-bannaan Qaranka (NIEC),Guddoomiyaha Golaha Shacabka iyo Guddoomiyaha Aqalka Sare ee Baarlamaanka Federaalka,Taliyaha Booliiska Federaalka Soomaaliya.
Guddiga Amniga Doorashada iyo Ra’isul Wasaare Xasan Khayre Wada-hawlgalayaasha ayaa ka warbixiyey horumarka waxayna ku ammaaneen mas’uuliyiintaas Soomaaliyeed howlaha la xiriira doorashada Soomaaliya iyo hanka ay u hayaan.
Iyada oo la raacayo ballanqaadyadii ay sameysay Dowladda Federaalka iyo daneeyayaasha kale ee Soomaaliya,saaxiibadu waxay ku boorinayaan dowlada iney fuliso qodobadan.
1-Ixtiraamka Dastuurka.
2-Hubinta in doorashooyinka federaalka la qabto waqtigii loogu talagalay dhammaadka 2020/ horraanta 2021 iyada oo aan la kordhin muddada shuruudaha Fulinta ama baarlamaanka;
3-Hubinta matalaad caddaalad ah dhammaan bulshooyinka Soomaaliyeed.
4-In dadka Soomaaliyeed ka siiyo fursad ay si toos ah ugu doortaan wakiilkooda adigoo adeegsanaya hal qof, hal cod.
5-Ku dar doorka xisbiyada siyaasadeed doorashooyinka.
6-Ballanqaado ugu yaraan boqolkiiba 30 wakiilnimada haweenka ee baarlamaanka Federaalka.
7-In la fududeeyo ka qeybgalka ballaaran ee suurtagalka ah oo ay ku jiraan dadka gudaha ku barokacay.
8-Xaqiijinta taageero ballaaran dhammaan daneeyayaasha Soomaaliyeed.
9-Awood u leh in si hufan oo aamin ah loo hirgaliyo iyo soo jiidashada maalgelin ku filan iyada oo la adeegsanaayo mabaadii’da.
10-Natiijada doorashada si nabdoon loo doorto hogaamiyaasha leh sharci sharci ah.
11-Ixtiraamka waajibaadka Gudiga Madaxa-bannaan ee Doorashooyinka Qaranka.
Saaxiibada beesha caalamku ayaa ugu yeeraya Golaha Shacabka iyo Aqalka Sare ee baarlamaanka Federaalka inay soo dhameystiraan ansixinta sharciga doorashada iyo dib-u-eegista sharciga axsaabta siyaasadeed dhammaadka sannadka 2019 Waxay sidoo kale ugu yeerayaan dhammaan saamileyda iyo hay’adaha Soomaaliya inay meel iska dhigaan kala duwanaanshahooda oo ay galaan wadahadal wax ku ool ah.
Saaxiibbada caalamiga ah ee Soomaaliya ayaa weli u heellan sidii ay u taageeri lahaayeen horumarka ay Soomaaliya ka go’an tahay dowlad wanaagga,La-hawlgalayaashu waxay sii wadi doonaan inay siiyaan taageerada hannaanka doorashada waxayna diyaar u yihiin inay khibrad farsamo u fidiyaan mas’uuliyiinta Soomaaliya ee ay khusayso markay samaynayaan qaab doorasho oo lagu kalsoonaan karo oo la hirgelin karo ayaa lagu yiri warkan ka soo baxay beesha caalamka.
Waxaa bayaankan soo saaray si wadajir ah: Howlgalka Midowga Afrika ee Soomaaliya (AMISOM), Canada, Denmark,Ethiopia,Midowga Yurub, Finland, Faransiiska, Jarmalka,Urur-gobaleedka IGAD, Talyaaniga, Kenya,Norway, Sweden, Switzerland, United Kingdom iyo United Nations
Minnesota –
Waxaad Tusmo Times uga barateen in aan idinla wadaagno oo aan idin wargelino akhbaar, warar iyo macluumaad la xiriira ammniga, bed-qabka bulshadda iyo arrimaha guud ahaan saameeya bulshadda Soomaaliyeed eek u dhaqan gobolka Minnesota. Haddaba maanta waxaan idinla wadaageynaa fariin, macluumaad iyo wargelin muhiim ah oo ku socota qoysaska iyo bulshadda Soomaalida oo la xiriirta caafimaadka.
Waaxda Caafimaadka ee Minnesota ayaa sheegtay in Cudurka Jadeecada oo bishii shanaad ee May ka bilowday gobolka Minnesota uu faafay, cudurkan ayaa ku faafay oo soo riday 39 carruur ah, sidoo kale tiradda carruurta ama dadka uu ku dhacay ama laga helay cudurka jadeecadda ee gobolka Minnesota ayaa 40 qof maraya sannadkan.
Ha’yadda Caafimaadka Aduunka ee (World Health Organization) ayaa sheegtay in 136,000 oo qof in ay u dhinteen cudurka jadeecada dunida oo dhan sannadkii 2022-ka.
Ururka Caafimaadka Aduunka ee WHO ayaa ku dhawaaqay sannadkii 2000 in cudurka Jadeecadda gebi ahaanba dalka Mareykanka laga tirtiray oo saameeyntiisa la so oaf-jaray. Balse sannadkii 2017-kii ayuu cudurku dib uga dilaacay gobolka Minnesota, wuxuuna ku dhacay 70 qof oo u baddan Soomaali. Sannadkii 2022 ayuu markale cudurku dib ugu faafay gobolka Minnesota markii laga helay dhowr qof oo dalka dibadiisa u safray.
MAXAY KA DHIGAN TAHAY WARBIXINTAN LA XIRIIRTA CUDURKA JADEECADA?
Jadeecadu waa xanuun la kala qaado oo uu fayrus keeno, kuna faafa hawada, qofkuna qufac iyo hindhiso yeesho. Cudurka Jadeecadu waa caabuq uu talaal baajin karo.
Haddaba faafitaanka cudurkan jadeecada, gaar ahaan saameynta uu ku leeyahay carruurta Soomaalida oo iyagu u baddan 30 qof ee uu cudurku soo ritay ayaa la xiriirta, loona aaneynayaa talaal la’aanta ama carruurta aanan talaalneyn.
Marka ay qoysasku socdaalaan ama safar ay ku tagaan wadamo qaarada Africa kamid ah, carruurtooduna ayna talaalneyn waxay keentaa in ay qaadaan cudurka, kaddibna ku faafo qoyska iyo bulshadda inteeda kale. Waana mida keentay in uu mudo kooban cudurku ku faafo Minnesota, gaar ahaan carruurta Soomaalida.
Waxaa jira dugsi kamid ah dugsiyadda ku yaala gobolka Minnesota oo ay maamulka dugsigu iskood u xireen dugsiga si ay uga hortagaan faafitaanka cudurka Jadeecada.
Waxaa bilowday oo dib loogu noqday Iskuuladii. Sidoo kale waxaa jira goobo ay kamid yihiin XANAANOOYINKA, DUGSIYADDA, ISKUULADDA, GOOBAHA LAGU CIYAARO IYO XARUMO KALE oo ay si gaar ah carruurta Soomaalidu u tagaan, uguna xiran yihiin, waana arrin kordhin karta faafitaanka cudurka oo walwalkeeda leh.
MAXAY YIHIIN CALAAMADAHA JADEECADU?
Calaamadaha jadeecada waxay badanaa yimaadaan marka hal ilaa laba todobaad kaddib qofku la kulmo cid qabta cudurkan. Jadeecadu waxay ku bilaabantaa duuf sanka ah oo qofka ka dareera, qufac, indhaha oo casaan noqda. Dhibco yaryar oo cadaan ah ayaa kasoo baxa afka wixii ka danbee sadex maalmood marka calaamadaha la arko oo ay la socoto xumad yar (101-102°F). Finan badan ayaa qofka ka soo yaaca oo ay u dheertahay xumad baddan oo gaaraysa (104°F) taas oo timaada saddex ilaa shan maalmood kaddib marka calaamadaha u horeeyay la arkay.
Finanka qofka ka soo baxa ayaa bilaaba in ay yeeshaan meelo casaan ah oo wajiga ka soo baxa, kaddibna waxay ku faafaan jidhka intiisa kale. Ka dib marka finanku faafaan, waxaa dhici karta in ay finanka kala duwan isasoo gadhaan.
Dhibaatada iyo saameynta caafimaad ee uu cudurkani leeyahay waxaa kamid ah:
1. Caabuqa sanbabka (pneumonia) kaas oo keena in isbitaalka la isku dhigo, waana sababaha ugu waawayn ee ay carruurtu ugu dhintaan cudurka jadeecada, ama isbitaal in mudo ah loo seexiyo.
2. Barar maskaxda ah (encephalitis) ayaa iman kara, kaas oo horseedaya suuxdin, dhago beeli rasmi ah ama laxaad la’aan ku dhacda garaadka qofka.
SIDEE AYEEY CARRUURTU KU QAADI KARAAN JADEECADA?
Jadeecadu badanaa waxaa keena fayrus faafa oo ku dhaca tobankii qof sagaal qof oo ah kuwa aanan laga talaalin. Fayruska jadeecadu waxa uu ku gudbaa hawada maadama uu qufac iyo hindhiso wato. Carruurta qaaday jadeecadu waxay neefsadaan hawo uu la socdo fayruska cudurka keena. Qofka cudurkani uu ku dhacay marka uu taabto meel, tusaale ahaan marka ay taabtaan indhahooda, sankooda ama afkaba waxa ay ku reebaan fayruska. Dadku waxay dadka kale qaad siin karaan ama ku faafin karaan laga bilaabo maalinta afraad iyo wixii ka danbeeya oo dhan.
SIDEE LOO DAAWEYN KARAA JADEECADA?
Ma jirto dawo fayruska lagu dilo uu u gaar ah oo lagu dawayn karo caabuqa jadeecada. Balse waxaa jira ka hortag uu talaalku know ka yahay iyo isticmaalka Fiitaamiin A-ga oo taakulo kaalmo ah keeni kara. Balse Fiitaamiin A-gu kama hortago ama ma daweeyo jadeecada.Waxa ugu wanaagsan ee la hubo ee kahortaga keena waa Talaalka MMR-ka.
MAXAY QOYSKU SAMAYN KARAAN SI AY UGA HORTAGAAN JADEECADA?
• Talaalka MMR ayaa ah qaabka ugu wanaagsan ee la iskaga ilaalin karo jadeecada. MMR waa talaal amaan ah oo wax ku ool ah. Laba xadi ama laba jeer oo kala duwan oo Talaalka MMR-ka ah ayaa boqolkiiba 97% kahortagi kara jadeecada. Eeg ama waydii dhakhtarka carruutaada diiwaankaaga talaalka cunugaaga si aad u xaqiijiso in MMR iyo talaalada kale ee ay carruurtaadu qaateen. Carruurtu waxay u baahan tahay laba xadi oo talaalka MMR-ka ah; xadiga kowaad ama midka koobaad waxaa la siiyaa marka ay yihiin 12-15 bilood jir ka labaadna waxaa lasiiyaa mark ay lix sanno jir yihiin.
• La soco oo horay u qorshee haddii qoyskaagu uu diyaar u yahay in uu safar caalami ah oo wadanka looga baxo uu galo. Carruurta yaryar ee 6 bilood kayar waxay qaadan karaan talaalka MMR-ka ka hor inta ayna safrin si aad u taxadartaan oo caafimaadkooda u ilaalisaan. Carruurta waawayn waxay sidoo kale haboon in ay qaataan xadiga labaad ama qaybta labaad ee talaalka MMR-ka. Kala hadal dhakhtarka kuu daryeela carruurta wixii khatar ah ee carruurtu kala kulmi karaan socdaalka iyo safarka aad galeysaan.
• Waxaa dhici karta in ay jiraan xubno qoyskaaga ah oo aan lasiin karin talaalka MMR-ka oo ay ku jiraan carruurta, dumarka uurka leh iyo dad kale oo difaaca jidhkoodu diciif yahay sababo la xiriira caafimaadkooda. Haddaba haddii ay qoyskaaga kamid yihiin dad ku sugan marxaladahan caafimaad, fadlan la xiriir dhakhtarkaaga, kalana tasho safarka aad galayso iyo sidii aad caafimaad ahaan isku badbaadin lahaydeen.
Halkan kala soco warbixinta caafimaad ee ku saabsan faafitaanka Jadeecada iyo macluumaad muhiim ah oo la xiriira:
https://www.health.state.mn.us/diseases/measles/index.html
HADDABA HADII AAD QABTO SU’AALO LA XIRIIRA FAAFITAANKA CAABUQA JADEECADA AMA AKHBAAR DHEERAAD AH AAD U BAAHAN TAHAY FADLAN LA XIRIIR WAAXDA CAAFIMAADKA EE GOBOLKA MINNESOTA ADIGA OO WACAYA TALEEFANKA QAYBTA KA HORTAGA CUDURADA FAAFA 651-201-5414
AMA LA XIRIIR DHAKHTARKA DARYEELA QOYSKA IYO CARRUURTAADA.
MUQDISHO, Soomaaliya – Xafladda Caleema-saarka Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa maanta ka dhacay magaalada Muqdisho, gaar ahaa hoolka afisyooni oo ah halkii lagu doortay 15 May 2022, isla-markaana ku yaal xeyndaabka garoonka diyaaradaha Aadan Cadde.
Musaasabaddan lagu caleema-saaray Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa waxaa ka soo qaybgalay oo ay kulmisay marti sharaf kala duwan oo ay kamid yihiin Madaxweyneyaal, Hoggaamiyeyaal, Mas’uuliyiin sare oo ka socda dowladaha caalamka, Ergo mataleysa Ururada heer Gobol, heer Qaaradeed iyo kuwa Caalamka iyo Marti sharaf kale.
Xigashadda Sawiradda: UNSOM STRATEGIC COMMUNICATIONS
Community
Munaasabad loogu dabaal degay guulaha ay dhallinyarada kooxda Twin Cities Sanaadkan soo hoysay
Waxaa magaallada St. Paul ee gobolka Minnesota lagu qabtay xaflad loogu dabaal degay guulaha ay dhallinyarada iyo da’ayarta kooxda kubadda cagta ee Twin Cities Youth Soccer Club. Munaasabadan oo si heer sarre ah loo soo agaasimay ayaa sannadkan hal ku dhigeedu ahaa “Dhallinyaradena, Mustaqbalkeena”.
Naadiga kubadda cagta ee Twin Cities ayaa ka kooban 180 dhallinyaro ah oo ay da’doodu u dhaxayso 5 sanno ilaa iyo 15 sanno. Da’yartan iyo dhallinyaradan naadiga Twin Cities Soccer Club u ciyaara ayaa ka kooban 12 kooxood. Haddaba ciyaartoydan da’da yar ayaa sannadkan soo hooyay guulo iyaga oo hantay koobab, kuna guuleystay horyaalo waaweyn oo sannad walba lagu qabto gobolka Minnesota.
Guulaha iyo koobabka ay dhallinyarada Twin Cities Soccer Club ayaa waxaa kamid ah:
- Kaalinta Koobaad USA CUP
- Kaalinta Labaad Horyaalka MYSA
- Kaalinta Koobaad Koobka Somali Week
- Kaalinta 4-aad Horyaalka MYSA
Munaasabada loogu dabaal degayey horumarka iyo guulaha ay dhallinyarada iyo Naadiga Twin Cities Soccer Club gaareen sannadkan 2021 ayaa waxaa ka soo qayb galay waalidtiin, qaar kamid ah hogaamiyeyaasha, culumadda, aqoon yahaniinta iyo madaxda gobolka Minnesota. Waxaa goobta munaasabada laga jeediyay qudbado kala duwan oo dhiiri-gelin iyo dabaal deg iskugu jiray.
Maamulka iyo macalimiinta kooxda Hawaji, Robert, Justin, Abass, Ali, Hashi, Abdiqadir Tute iyo Ahmed Indho ayaa ciyaartoyda iyo kooxaha kala duwan ee uu naadigu ka kooban yahay gudoonsiiyay Abaal-marin, hadiyado iyo shahaadooyin loogu dabaal degayo shaqada wanaagsan iyo guulaha kala duwan ee ay sannadkan soo hooyeen.
-
Local News1 month agoCelebrating Community: The Inaugural Samafal Gala at the Minnesota Somali Community Center
-
Local News4 months agoGovernor Walz Announces Minnesota Ranked as a Top State for Business
-
Community2 months agoYouth Leader and Mentor: Mohamed Jama’s Fight for Change in Whittier
-
Local News4 months agoSecretary Simon Named President of the National Association of Secretaries of State
-
Local News2 months agoBCA Identifies man shot by Minneapolis police after firing AK-47 in Minneapolis apartment building
-
Local News2 weeks agoNINKII SHANTA GABDHOOD SHILKA KU DILAY OO DIIDAY HESHIIS QIRASHO AH, GO’AANSADAYNA IN MAXKAMAD LA HORGEEYO
-
Local News1 week agoMagaaladda St. Paul oo bixisay deymo lagu lahaa 32,000 oo qof
-
Health2 months agoAttention, Minnesota! Measles Outbreak Alert